گردشگری
» چهار طاقی یا آتشکده نویس-قم
چهار طاقی یا آتشکده نویس - قم
چهار طاقی یا آتشکده نویس در هشتاد کیلومتری قم و غرب روستای نویس در بخش خلجستان استان قم واقع شده . این بنای باستانی در دامنه بلندی های دشت برزو (ارتفاعات غربی روستای نویس) قرار دارد و به همین دلیل آتشکده یا چهار طاقی برزو نیز خوانده می شود. محلی ها نیز از این بنا به عنوان چهار طاقی نام می برند
چهارطاقی نویس از نمونه های اولیه چهارطاقی های منفرد دوره ساسانی است که در ابعادی کوچک و محلی برپا شده و تا اوایل دوره اسلامی مورد استفاده قرار گرفته. برخی کارشناسان هم قدمت بنا را به دوره ی پارت ها نسبت می دهند. چهارطاقی های منفرد در ایران معمولا کاربرد آتشکده و تقویم فصول را داشته اند
آتشکده نویس با شکل متقارن چهار وجهی و با قاعده مربع است. بنا از چهار پایه با چهار طاق تشکیل شده که گنبدی به واسطه چهار فیلپوش بر روی آنها ساخته شده است. مصالح بنا منحصراً عبارت است از قلوه سنگ و لاشه‌سنگ‌های بدون تراش با ملات گچ. چهار سوی بنا، چشم‌اندازی باز و بدون هیچگونه در یا پنجره و مانعی است
آتشکده نویس در طول تاریخ آسیب های زیادی دید و سازمان میراث فرهنگی قم نمای جنوبی و طاق های آسیب دیده آن را مرمت کرده است. محوطه پیرامون بنا را زمین‌های زراعی و املاک شخصی در برگرفته که نشانه و شواهدی از وجود آثار و سازه‌های باستانیِ دیگر در اطراف آن دیده نمی‌شود
تحقیقات نشان می‌دهد که در چهارطاقی نویس نیز همچون دیگر چهارطاقی‌های منفرد ایران و از جمله چهارطاقی مشهور نیاسر، ملاحظات تقویمی و تناسب با نقاط طلوع خورشید به هنگام اعتدالین و نیز انقلاب‌های تابستانی و زمستانی بکار بسته شده
مجید پوستچیان
