رپورتاژ

» انواع آتش سوزی و روش های مقابله با آنها

برای اینکه کار اطفا حریق و مهار آتش سوزی سریع تر و راحت تر انجام شود، حریق ها را بر اساس ماده سوختنی آنها در 6 گروه جای می دهند که در اصطلاح به هر کدام از آنها یک کلاس گفته می شود. آشنایی با این کلاس ها بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که هر نوع آتش سوزی ای را نمی توان با هر ماده ای خاموش کرد. و از تجهیزات آتش نشانی مناسب استفاده کرد. البته در این زمینه باید قبل از آن از تجهیزات اعلام حریق استفاده کنیم.

 برای مثال اگر بخواهیم آتش سوزی ناشی از وسایل الکتریکی را با آب خاموش کنیم، نه تنها باعث خاموش شدن آتش نمی شود، بلکه می تواند باعث اتصالی وسیله شده و به آتش سوزی دامن بزند. برای هر نوع کلاس آتش سوزی، باید از ماده مناسب استفاده کرد. در ادامه به انواع کلاس آتش سوزی و روش های مناسب برای مقابله با آنها می پردازیم.

انواع کلاس آتش سوزی

آتش سوزی را بر اساس نوع ماده در حال سوخت به 6 گروه زیر تقسیم می کنند:

کلاس A

ماده سوختنی در این نوع آتش سوزی، مواد خشک قابل احتراق و در کل مواد جامد است که وقتی می سوزند، خاکستر آنها بر جای می ماند. این مواد درون سوز هستند و می توانند با اکسیژنی در حدود 4 درصد همچنان به سوختن ادامه دهند. از این مواد می توان به پلاستیک، کاغذ، چوب و مواردی از این قبیل اشاره کرد.

روش اطفاء

از آنجایی که خاکستر قادر به حفظ حرارت درون خود است، بنابراین احتمال اشتعال مجدد آن وجود دارد. بهترین روش برای مهار آن، سرد کردن است. و باید از تجهیزات اطفاء حریق مناسب استفاده کنیم. از آنجایی که آب خیلی راحت می تواند درون خاکستر نفوذ کند، خیلی زود دمای آن را به خود جذب کرده و باعث کاهش حرارت درون خاکستر می شود. استفاده از آب برای خاموش کردن این نوع آتش باید تا خاموش شدن کامل آتش ادامه پیدا کند.

کپسول های آتش نشانی ای که برای خاموش کردن آتش سوزی کلاس A استفاده می شوند، از نوع آب و گاز بوده و روی بدنه خود دارای علامتی سبز رنگ به شکل A هستند.

کلاس B

ماده سوختنی در این نوع آتش سوزی، مایعات قابل اشتعال و یا جامداتی هستند که می توانند از حالت جامد به مایع تبدیل شوند. مثل قیر و اتر. مایعات قابل اشتعال خود به دو نوع تقسیم می شوند؛ مایعاتی که قابل انتزاج با آب هستند مثل الکل و مایعاتی که غیرقابل انتزاج با آب هستند مثل بنزین.

این نوع آتس سوزی تابع ظروف خود بوده و سطح سوز می باشند و می توانند با اکسیژنی در حدود 15 درصد به سوختن خود ادامه دهند.

روش اطفاء

بهترین راه برای خاموش کردن آتش سوزی های ناشی از مایعات قابل اشتعال، رقیق نمودن اکسیژن است که در اصطلاح به آن خفه کردن اکسیژن گفته می شود. توجه کنید که برای مهار این نوع آتش سوزی نمی توان از آب استفاده کرد؛ چون روغن و مایعات قابل اشتعال چگالی کمی دارند. بهتر از است از کپسول های فوم برای آنها استفاده کرد. البته این در صورتی است که حجم آتش سوزی خیلی وسیع باشد. فوم به علت وزن کم می تواند روی سطح روغن قرار بگیرد و به این ترتیب مانع رسیدن اکسیژن به آن می شود.

اگر این نوع آتش سوزی کوچک و در حد یک ظرف بشکه باشد، می توان برای مهار آن از یک پتو یا گونی مرطوب استفاده کرد. همچنین می توان در مراحل اولیه آن را با کپسول پودری که داخل آن بی کربنات سدیم است خاموش کرد.

کپسول هایی که برای خاموش کردن آتش سوزی های کلاس B استفاده می شوند دارای علامت قرمز مربعی شکل روی بدنه خود هستند.

کلاس C

ماده سوختنی در این نوع آتش سوزی گاز است. این گاز می تواند از هر نوعی اعم از طبیعی، LPG و ... باشد.

روش اطفا

راه اطفاء این حریق ها خفه کردن و روش جدا سازی ( قطع سوخت ) است. در جایی که امکانش باشد باید شیر گاز را بست اما در صورتی که شیر سیلندر خراب شده و یا سوخته باشد و امکان بستن شیر وجود نداشته باشد، اگر سیلندر گاز کوچک باشد، آن را به محیط باز مثل پشت بام و یا حیاط برده و اجازه می دهیم تا مخزن تخلیه شود.

اما اگر اندازه مخزن گاز در حدی باشد که نتوان آن را تا محیط باز جابجا کرد، نباید اقدام به خاموش کردن آتش نماییم. بلکه باید سیلندر را با آب خنک کرده و به این ترتیب مانع از این شد که شعله به اطراف سرایت کند. این روند سرد کردن را تا جایی ادامه می دهیم تا همه گاز سوخته و تمام شود.

خاموش کننده هایی که برای اطفا آتش سوزی های کلاس C استفاده می شوند، علامت آبی رنگ مربعی شکل، با نشانC روی بدنه خود دارند.

کلاس D

ماده سوختنی در این نوع آتش سوزی، فلزات هستند. البته فلزاتی که خیلی زود با اکسیژن وارد واکنش می شوند و یا به اصطلاح اکسید می شوند. از این فلزات می توان به سدیم، پتاسیم، منیزیم و ... اشاره کرد. از آنجایی که فلزات به عنوان یک رسانای خوب عمل می کنند، این قابلیت را دارند که خیلی زود آتش سوزی را گسترش دهند.

روش اطفا

خفه کردن یا رقیق کردن اکسیژن، بهترین روش برای اطفای این نوع آتش سوزی است که با استفاده از خاموش کننده های پودری میسر می شود. روش خاموش کردن آنها به این صورت است که یک لایه پودری روی سطح فلزات ایجاد کرده و مانعی بین اکسیژن و ماده در حال سوخت ایجاد می کنند که در اصطلاح گفته می شود آتش را خفه کرده اند. از این پودرها می توان به پودر تالک، سنگ آهن، خاکستر کربنات دو سود و مواردی از این قبیل اشاره کرد. با این حال پودری مثل بی کربنات برای آتش سوزی کلاس D به هیچ وجه توصیه نمی شود و می تواند خطرناک باشد.

 یک نکته مهم این است که به هیچ وجه از خاموش کننده های حاوی آب برای این نوع آتش سوزی ها استفاده نشود؛ چون یا تاثیر ندارد و یا اینکه به گسترش آتش دامن می زند.

خاموش کننده هایی که برای اطفا آتش سوزی های کلاس D استفاده می شوند، علامت زرد رنگ به شکل ستاره و با نشان D روی بدنه خود دارند.

کلاس E

ماده سوختنی در این نوع حریق، وسایل الکتریکی مثلی کامپیوتر، کابل های برق، جعبه فیوز و ... هستند.

روش اطفا

بهترین راه مقابله با این نوع حریق، قطع برق و خفه کردن آتش است. خفه کردن با استفاده از گازی دی اکسید کربن یا هالن ممکن می شود. گازی دی اکسید کربن طوری است که بعد از اطفای حریق اثری از آن بر جای نمی ماند و نیازی به تمیز کردن سیستم برقی نخواهد بود. گاز دی اکسید کربن، عایق جریان برق است. به هیچ وجه نباید برای حریق های کلاس E از خاموش کننده های حاوی فوم یا آب استفاده کرد. چون آب رساناست و می تواند باعث برق گرفتگی افراد شود.

روی بدنه خاموش کننده های این کلاس آتش سوزی، علامت E وجود دارد.

کلاس F

این آتش سوزی معمولا در آشپزخانه ها رخ می دهد و ماده سوختنی معمولا انواع چربی و روغن است.

روش اطفا

بهترین خاموش کننده برای آتش سوزی های کلاس F، کپسول های حاوی مواد شیمیایی مرطوب است. همچنین می توان از پتو نیز برای اطفای آن استفاده کرد. اما به هیچ وجه نباید از آب برای مهار این حریق این نوع استفاده شود؛ چون آب می تواند خیلی راحت در مجاورت روغن قرار گرفته و به گسترش آن کمک کند. همچنین کپسول های حاوی پودر و گاز و از جلمه CO2 همگی می توانند منجر به گسترش آتش سوزی شوند.

روی بدنه خاموش های کننده های این کلاس آتش سوزی، علامت F وجود دارد.

۰ نظر / ۷۰۱ بازدید